Tên khác:

·       Hoài ngưu tất

Tên khoa học:

·       Achyranthes bidentata Blume

Họ: Rau giền (Amaranthaceae)

Giới thiệu:

·       Là loại cây thảo, có thân mảnh hơi vuông, cao độ 1m, Ở các đốt phình lên như đầu gối chân trâu nên gọi là Ngưu tất (Gối trâu). Lá mọc đối, phiến lá hình trứng, đầu hơi nhọn, mép nguyên. Hoa tự mọc thành bông ở đầu cành hoặc kẽ lá, rất dễ bám vào quần áo khi vương phải. Là loại cây di thực và được trồng nhiều ở các tỉnh đồng bằng nước ta.

 Thu hái:

·       Bộ phận dùng làm thuốc của cây Ngưu tất là rễ. Thu hái vào mùa đông khi thân lá đã khô héo. Đào lấy rễ, cắt bỏ phần trên cổ rễ và rễ con, rửa sạch đất cát, đem phơi lái rồi bó thành từng bó nhỏ, tiếp tục phơi cho tới khi da nhăn nheo, đem lăn rồi xông sinh vài lần, phơi khô, ta được vị ngưu tất có mùi đặc biệt, vị hơi ngọt, màu vàng tro. Dược liệu ngưu tất đã được ghi trong Dược điển Việt Nam (2002).

·       Cần chú ý phân biệt với một số vị có tác dụng tương tự như Ngưu tất có lưu hành trên thị trường như: Xuyên ngưu tất (màu nâu đen), Thổ ngưu tất – Ngưu tất nam (rễ cỏ xước).

Công năng, chủ trị:

·       Hoạt huyết thông kinh, mạnh gân cốt, bổ can thận. Chủ trị: Dùng trị đau lưng gối, mỏi gân xuơng; bế kinh, kinh nguyệt không đều, tăng huyết áp.

Cách dùng, liều lượng:

·       Ngày 8 – 12 g, dưới dạng thuốc sắc.

Kiêng kỵ:

·       Phụ nữ có thai, băng huyết không dùng.